503 300 434 k.stankow@poczta.fm

Karol Linneusz nazwał go Musa paradisiaca, co znaczy „rajski owoc”, a choć na to nie wygląda, jest jagodą. Ten jeden z najpopularniejszych owoców w Europie ma tyle samo zwolenników, co przeciwników. Czy warto jeść banany? Czy są zdrowe, a może tylko tuczą? To tylko niektóre z pytań, na które warto sobie odpowiedzieć w temacie tych smacznych owoców.

Właściwości bananów poznano już wiele tysięcy lat temu. Wbrew powszechnej opinii ich ojczyzną nie jest Afryka – przywędrowały tam bowiem z Azji, aby następnie opanować cały światowy rynek. Dziś ich największymi eksporterami są m.in. Indie, Ekwador, Chiny i Uganda. Do Europy przypływają jeszcze niedojrzałe, na specjalnych statkach-chłodniach, aby zachować smak i wartości odżywcze, a tych bananom z pewnością nie brakuje.

Żółty, zielony czy brązowy?

Skórka świeżo zerwanego owocu jest zielona, ponieważ ma w sobie duże ilości chlorofilu. W trakcie dojrzewania, na skutek działania karotenu, barwa zmienia się stopniowo w żółtą, a skórka mięknie i daje się łatwo oddzielić od miąższu. Zielonkawe lub żółte banany trafiają na sklepowe półki, a następnie do naszych kuchni, gdzie przechowywane w temperaturze pokojowej szybko stają się brązowe. Nie oznacza to jednak, że są zepsute, wręcz przeciwnie – zbrązowiałe owoce mają w sobie wysoki poziom TNF (Tumor Necrosis Factor), Czynnika Martwicy Nowotworów. Co kryje się pod tą tajemniczą nazwą? Jest to wydzielana przez układ odpornościowy grupa białek, która zwalcza nieprawidłowe komórki w ludzkim organizmie. Banany o ciemnej skórce mogą mieć więc realny wpływ na zdrowie, przyczyniając się do profilaktyki nowotworowej.

Uśmiech, czyli banan na twarzy

Nieprzypadkowo w tym popularnym stwierdzeniu szeroki, szczery uśmiech jest porównany do banana – ten żółty owoc przyczynia się do poprawy nastroju. Wszystko to zasługa tryptofanu, aminokwasu, którego organizm musi szukać na zewnątrz, ponieważ sam nie jest w stanie go wytworzyć. Dzięki tryptofanowi mózg jest zaopatrywany w serotoninę, zwaną potocznie hormonem szczęścia, neuroprzekaźnik o działaniu antydepresyjnym, powodujący ogólne rozluźnienie. Utrzymaniu dobrego nastroju sprzyjają też zawarte w bananach magnez i potas, dbające o stan układu nerwowego. Ponadto magnez poprawia pracę mózgu, wpływa na procesy zapamiętywania i koncentrację, a potas reguluje ciśnienie tętnicze krwi, korzystnie wpływa na układ krążenia oraz odkwasza organizm.

Co jeszcze zawierają banany? Pomimo tego, że w większości składają się z wody, są skarbnicą witamin:

  • C – o działaniu antybakteryjnym, przeciwzapalnym, przeciwstarzeniowym, wspomagającym odporność organizmu,

  • A – wpływającej pozytywnie na wygląd skóry i wzrok,

  • E – zwanej witaminą młodości, chroniącej przed rozwojem nowotworów,

  • K – regulującej poziom wapnia we krwi,

  • z grupy B – kontrolujących poziom cukru we krwi, o działaniu antystresowym,

a także błonnika pokarmowego, który pomaga obniżyć poziom „złego” cholesterolu – eksperyment przeprowadzony przez indyjskich naukowców wykazał, że u szczurów, którym podawano do jedzenia włókna niedojrzałych bananów, odnotowano spadek poziomu cholesterolu LDL we krwi o 1/3, przy jednoczesnym wzroście poziomu HDL, tzw. „dobrego” cholesterolu.

Inne właściwości zdrowotne bananów to:

  • zdolność do neutralizacji kwasów żołądkowych i pobudzenie rozrostu jego błony śluzowej, co ma znaczenie w przypadku choroby wrzodowej – banany nie drażnią chorego układu pokarmowego, a dzięki włączeniu ich do diety możliwa jest redukcja bólu żołądka,

  • łagodzenie dolegliwości miesiączkowych dzięki zawartości boru, odpowiedzialnego za zmniejszenie intensywności bólu w trakcie menstruacji,

  • zmniejszenie ryzyka wad rozwojowych płodu – kobiety spożywające regularnie surowe banany w trakcie ciąży mogą wpłynąć na prawidłowy rozwój dziecka, zwłaszcza jego układu nerwowego – za sprawą zawartości kwasu foliowego,

  • zapobieganie kamicy nerkowej i rakowi nerki, dzięki wysokiej zawartości fruktooligosacharydów zwiększających zdolność do wchłaniania wapnia,

  • odbudowa flory bakteryjnej jelit – banany pobudzają bakterie jelitowe do aktywnego namnażania – jest to szczególnie ważne po przebytej antybiotykoterapii,

  • korzystny wpływ na nerki, dzięki 70% zawartości wody, która oczyszcza organizm z toksyn.

banany a zdrowie czy są szkodliwe

 

Banany w diecie

Wiele osób unika bananów, nazywając je tuczącymi i szkodzącymi szczupłej sylwetce. Faktem jest, że należą do grupy wysokokalorycznych produktów, ale na to, czy banany są tuczące, ma wpływ umiar lub jego brak. Jeden średniej wielkości owoc o wadze 120 g dostarcza ok. 100 kcal i 30 g węglowodanów – dla porównania taka sama ilość ryżu lub pieczywa razowego to dwu- a nawet trzykrotnie większa kaloryczność. Jedzenie bananów nawet codziennie nie wyklucza prowadzenia zdrowego trybu życia. Jest wskazane zwłaszcza dla sportowców, jako wysokoenergetyczny, uzupełniający niedobory glikogenu mięśniowego posiłek około-treningowy. Wyczuwalnie słodszy smak mocno dojrzałych owoców to efekt zawartości cukrów prostych, za którym idzie wysoki indeks glikemiczny: owoc dojrzały to IG 70, natomiast zielony – 40. Indeks glikemiczny zwiększa się również w momencie, gdy banany poddawane są obróbce termicznej, np. przy pieczeniu lub smażeniu. Po zjedzeniu posiłku o wysokim IG następuje szybki wyrzut insuliny do organizmu, a następnie szybki jej spadek, przez co uczucie głodu wraca bardzo szybko. Jeśli jednak połączysz banana ze składnikami długo utrzymującymi sytość, np. pełnoziarnistymi płatkami, jogurtem białkowym, orzechami, zminimalizujesz ryzyko pojawienia się wilczego głodu. Banan będzie także dobrą alternatywą dla osób lubiących słodycze, jako zdrowszy, a równie słodki zamiennik.

Wpływ bananów na urodę

Banan to nie tylko właściwości zdrowotne wynikające z jego spożywania. Zastosowany na skórę twarzy w postaci maseczki zmiękczy ją i zapobiegnie podrażnieniom, szczególnie zimą, gdy na zewnątrz panuje mróz a skóra potrzebuje dodatkowej porcji nawilżenia. Taka maseczka poprawi także koloryt cery i zapobiegnie przedwczesnemu powstawaniu zmarszczek. Wystarczy rozgnieciony owoc zmieszać z odrobiną oliwy i miodu, aby uzyskać naturalny i skuteczny kosmetyk, który sprawdzi się także w walce z łupieżem i przesuszonymi włosami. Dzięki niemu skóra głowy odzyska równowagę, a pasma nabiorą blasku i miękkości. W trakcie przygotowania maseczki nie wyrzucaj skórek z banana – nacieranie twarzy jego wewnętrzną stroną lub w postaci okładu zmniejsza zaczerwienienia i stany zapalne, np. w przypadku trądziku. Skórka banana to też dobry sposób na naturalne wybielenie zębów – wystarczy pocierać ich powierzchnię przez kilka minut. W ten sposób dostarczysz zębom porcji minerałów i cennych witamin przy całkowitym bezpieczeństwie dla szkliwa. Ważne, aby po takim zabiegu dokładnie wypłukać usta, pozbywając się w ten sposób cukrów prostych.

banan w diecie właściwości

Czy to możliwe, że banany są szkodliwe?

O tym, ile bananów można spożyć dziennie, decyduje stan zdrowia i dokładna znajomość swojego organizmu. Należą one do tzw. grupy III, tzn. są owocami o zawartości węglowodanów w przedziale 10-25%, obok winogron, śliwek i owoców suszonych. W przypadku osób chorych na insulinoodporność, spożywanie nadmiernej ilości bananów może skutkować pogorszeniem metabolizmu spalania glukozy i przekroczeniem zapotrzebowania energetycznego, co w efekcie doprowadza zazwyczaj do nadwagi i utrudnia leczenie. Znaczenie ma jednak nie tylko to, ile owoców spożywasz w ciągu dnia, ale także to, jakiej są one jakości. Banany o idealnym kształcie i kolorze, które trafiają na europejskie półki, są faszerowane agrochemikaliami, aby spełniać wszelkie standardy wizualne i smakowe. Co ciekawe, owoce te mogą zaszkodzić także osobom uczulonym na… lateks, ponieważ ten roztwór kauczuku jest produkowany przez bananowce i może powodować reakcje alergiczne w kontakcie ze skórą owocu. Jeżeli natomiast po obraniu w bananie zauważysz ciemną pręgę przebiegająca przez środek miąższu, wyrzuć go. Oznacza to, że banan został zaatakowany przez grzyb z gatunku Nigrospora, który co prawda nie stanowi poważnego zagrożenia dla człowieka, ale może silnie uczulać osoby wrażliwe na pleśń, zwłaszcza dzieci. Warto sięgać po droższe banany eko, opatrzone certyfikatami. Są one hodowane w sposób mniej szkodliwy dla środowiska, z ograniczeniem używanych chemikaliów.

Na temat bananów krąży mnóstwo mitów, w wyniku czego wiele osób rezygnuje z tych smacznych owoców w codziennej diecie, przypisując im odpowiedzialność za wszelkie zło. Tymczasem banany można określić jako „super food”, skarbnicę wartości odżywczych, cennych dla zdrowia i urody. Jeżeli więc nie ma ku temu zdrowotnych przeciwwskazań – jedz banany na zdrowie, byle z umiarem, a organizm z pewnością się za to odwdzięczy.

Źródła: